گروه سیاسی - رجانیوز: حضرت آیت الله خامنهای رهبر معظم انقلاب اسلامی در پاسخ به نامه آقای روحانی رئیسجمهور در خصوص سرانجام مذاکرات هستهای، با ابراز خرسندی از نتیجه دادن مقاومت ملت ایران در برابر تحریمهای ظالمانه و عقب نشینی طرفهای مقابل در اثر تلاش دانشمندان هستهای و کوششهای همه دست اندرکاران مذاکرات، بر پنج نکته مهم خطاب به رئیسجمهور تأکید کردند.
جناب آقای دکتر روحانی
ریاست محترم جمهوری
با سلام و تحیت،
خرسندی خود را از اینکه مقاومت ملت بزرگ ایران در برابر تحریمهای ظالمانه و تلاش دانشمندان هستهئی در پیشبرد این صنعت مهم و کوشش خستگی ناپذیر مذاکرهکنندگان، سرانجام طرفهای مقابل را که برخی از آنان به دشمنی با ملت ایران شهرهاند، وادار به عقبنشینی و رفع بخشی از آن تحریمهای زورگویانه کرد، ابراز میدارم و از جنابعالی و هیئت مذاکره و شخص وزیر محترم و همهی دستاندرکاران تشکر میکنم. عجالتاً نظر جنابعالی را معطوف میدارم به اینکه:
اولاً: مراقبت شود که طرف مقابل تعهدات خود را بهطور کامل انجام دهد. اظهارات برخی از سیاستمداران امریکائی در این دو سه روز کاملاً موجب بدگمانی است.
ثانیاً: به همهی مسئولان دولتی تذکر داده شود که حلّ مشکلات اقتصادی کشور در گرو تلاش بیوقفه و خردمندانه در همهی بخشها در جهت اقتصاد مقاومتی است و رفع تحریمها به تنهائی برای گشایش در اقتصاد کشور و معیشت مردم کافی نیست.
ثالثاً: در تبلیغات توجه شود که در برابر آنچه در این معامله به دست آمده، هزینههای سنگینی پرداخت شده است. نوشتهها و گفتههائی که سعی میکنند این حقیقت را نادیده گرفته و خود را ممنون طرف غربی وانمود کنند با افکار عمومی ملت، صادقانه رفتار نمیکنند.
رابعاً: همین اندازه دستاورد نیز در برابر جبههی استکبار و زورگو، بر اثر مقاومت و ایستادگی به دست آمده است. این را باید همهی ما درسی بزرگ برای همهی قضایا و حوادث در جمهوری اسلامی بدانیم.
خامساً: بار دیگر تأکید میکنم که از خدعه و نقض عهد دولتهای مستکبر بویژه امریکا در این مسأله و دیگر مسائل غفلت نشود.
موفقیت جنابعالی و دیگر مسئولان کشور را از خداوند متعال مسألت میکنم.
گروه سیاسی-رجانیوز: اخیراً ریاست محترم جمهوری به تکرار اشاره به اداره کشور با نفن 30 و 25 دلاری داشته و نیز تاکید بر این دارند که در دولت سابق نفت با قیمت 147 دلار به فروش رفته است؛لذا دانستن میزان منابع مالی هر دولت حاصل از فروش نفت که بتواند شاخص درستی برای ارزیابی عملکرد آن باشد ضروری است که خدای ناخواسته عدهای با سیاه نمایی باعث پوشش ناکارآمدی خود نشوند. از آن طرف ضمن تنویر افکار عمومی، نمایندگان محترم مجلس شورای اسلامی اطلاعات واقعی از این موضوع را داشته باشند تا بتوانند نظارت دقیقتر و ارزیابی منطقیتری از عملکرد دولتها به دور از فضاسازی سیاسی داشته باشند.
به گزارش رجانیوز آنچه مهم است متوسط قیمت نفت در هر دولت به میزان صادرات نفت و میعانات گازی و نیز نرخ تسعیر ارز است؛ لذا اگر اشاره شود نفت 147 دلار بوده است ممکن است در مقطع کوتاهی نفت بهبالای 140 دلار رسیده باشد درمقابل در همان دولت مقاطعی هم وجود دارد که نفت زیر 40 دلار رسیده است لذا هیچکدام ملاک عمل نمیتواند باشد.با مراجعه به اسناد داخلی کشور از جمله گزارشات وزارت نفت به مجلس، گزارش تفریغ بودجه و نیز اطلاعات موجود در پایگاه های اطلاعاتی بینالمللی از جمله اوپک و ... میتوان تا حدود قابل قبولی به نقطه نظرات در این رابطه رسیدگی کرد. با توجه به مقدمه فوق و به استناد مدارک میتوان در این مورد به شرح زیر اعلام کرد.
میانگین قیمت هر بشکه نفت در دولت نهم و دهم حدود 80 دلار در هر بشکه است و میانگین قیمت هر بشکه نفت در دولت یازدهم تا آخر آذر ماه سال جاری حدود همین 80 دلار است. یعنی در دولت یازدهم کشور با نفت هر بشکه حدود 80 دلار اداره شده است و عملکرد دولت یازدهم بر مبنای نفت 80 دلاری است و نه نفت 25 دلاری. از طرف دیگر نرخ تسعیر ارز حداقل در این دولت دو و نیم برابر دولت سابق بوده و تا حد زیادی کاهش حجم صادرات نیز نسبت به گذشته جبران کرده است.
نکته دیگر که بایستی به آن توجه کرد در سال جاری یعنی سال 1394 متوسط قیمت فروش نفت صادرشده بالغ بر 50 دلار در هر بشکه میباشد که این موضوع به راحتی از گزارشات ماهانه وزارت نفت به مجلس شورای اسلامی قابل استناد است. همچنین بایستی توجه نمائیم که به دلیل فروش مدتدار نفت، همواره کاهش قیمت نفت با تاخیر زمانی در درآمد کشور نمایان میگردد؛ یعنی تاثیر کاهش قیمت نفت زیر 30 دلار را در سال آینده بایستی در درآمد کشور مشاهده کنیم. لذا نباید قیمت پائین فعلی نفت به گونهای مطرح شود که از جمله علل اصلی مشکلات اقتصادی شمرده و بهانهای شود برای سرپوش گذاشتن به روی ضعفهای دولت در حل مشکلات اقتصادی مردم.البته یکی از دلایل کاهش قیمت جهانی نفت عملکرد دیپلماسی انرژی وزارت نفت است که با توجه به سوالی که در نوبت صحن است ان شاء الله در وقت مناسب با ادله به جزئیات آن خواهم پرداخت.
فارس: ولیالله سیف صبح امروز در حاشیه گردهمایی فعالان بخش خصوصی که با حضور رئیس جمهور و 4 وزیر اقتصادی در سالن اجلاس سران برگزار شد، در پاسخ به سؤال خبرنگار فارس مبنی بر اینکه گفته میشود فعال شدن سوئیفت پروسهای زمانبر است اما اعلام کردهاید که سوئیفت آغاز به کار کرده، گفت: از آنجایی که تمام کارها از قبل برای فعال شدن سوئیفت انجام شده بود بلافاصله با برداشته شدن تحریمها قابل استفاده شد چرا که یک سری بانکها از قبل در سوئیفت حضور داشتهاند و اکنون فعال شدهاند.
وی در مورد اینکه گفته شده در روز اول یک هزار السی گشایش یافته نیز این گونه پاسخ داد که کار گشایش السیها آغاز شده و این یک هزار السی به مرور فعال خواهند شد که بیشتر آنها در زمینه مواد اولیه کارخانجات است.
سیف همچنین در مورد وضعیت نرخ ارز در بازار با برداشته شدن تحریمها گفت: بنا داریم تا نرخ ارز را در بازار تک نرخی کنیم و این مسئله امری زمانبر است و تا 6 ماه آینده محقق خواهد شد.
فارس: با اتمام بررسی هیاتهای نظارت و برخی اخبار از تعداد افراد تائید و ردصلاحیت شده تا این مرحله در رسانهها منتشر شد.
برخی جریانهای سیاسی پس از مشخص شدن آمار غیر رسمی از وضعیت رد صلاحیت افراد مورد حمایت خود، تلاش کردند تا بهرهبرداری از اعلام نظر هیاتهای نظارت درباره چهرههای منسوب به خود، شورای نگهبان را مورد هجمه قرار دهند.
اصلاحطلبان پیش از برگزاری انتخابات به چهرههای نزدیک به خود در تهران و سایر استانهای کشور تاکید کرده بودند که همگی در انتخابات دهمین دوره مجلس شورای اسلامی ثبت نام کنند؛ چهرههایی که در میان آنها افرادی با سابقه محکومیت، دخالت در فتنه نیز وجود داشت.
این اقدام که برخی تحلیلگران سیاسی آنرا «ثبت نام فله ای» نامگذاری کردند، با هدف فشار بر شورای نگهبان در صورت ردصلاحیت بخش عمدهای از این افراد، صورت گرفت.
البته هیاتهای اجرایی که در مرحله اول مسئولیت بررسی صلاحیتهای داوطلبان را با استعلام از مراجع چهارگانه بر عهده داشتند، بیش از 10 هزار نفر یعنی 90 درصد داوطلبان که برخی دارای سوابقی نظیر قاچاق مواد مخدر نیز در کارنامه شان وجود داشت، تایید کردند.
این اقدام هیاتهای اجرایی که از آن به عنوان تائید صلاحیتهای فله یاد شد، مورد انتقاد برخی صاحب نظران قرار گرفت و حتی عدهای آنرا اقدامی برای فشار به شورای نگهبان عنوان کردند.
در این میان طی 2 روز گذشته و با مشخص شدن آمار غیررسمی بررسی صلاحیتها و رد صلاحیت شدن برخی چهرههای منسوب به جریان اصلاحات این جریان برنامه ریزی گستردهای را برای زیر سوال بردن عملکرد هیاتهای نظارت و شورای نگهبان آغاز کرده است.
بر اساس اخبار رسیده اصلاح طلبان پس از مشخص شدن ردصلاحیت چهرههای منسوب به خود، «نهضت شکایت» از هیاتهای نظارت و شورای نگهبان را کلید زدهاند.
برخی لیدرهای مطرح اصلاح طلب در تماسهایی با نمایندگان خود در استانهای مختلف از آنها خواستهاند که همگی منسوبان جریان اصلاحات در استانها با مراجعه به هیاتهای نظارت، از عملکرد هیاتهای نظارت شکایت کنند.
بر مبنای این طرح که برای فشار بر شورای نگهبان طراحی شده است، اصلاح طلبان بر روی لزوم «ارائه مستندات به صورت علنی» و اعلام دلایل رد صلاحیت نیروهای خود تاکید خواهند کرد.
تاکنون تعدادی از چهرههای منسوب به جریان اصلاحات بر اساس همین طرح، شکایت خود را به هیاتهای نظارت ارائه دادهاند.
گروه سیاسی-رجانیوز: در شرایطی که قطار انتخابات مجلس در حال نزدیک شدن به ایستگاه های پایانی است و دماسنج بازار رقابت های انتخاباتی در حال نزدیک شدن به بالاترین درجه است، درست در همین ایام به نظر می رسد ائتلاف نانوشته میان لاریجانی-روحانی که تا پیش از این در تائید صلاحیت وزرا و برجام آشکار شده بود، جلوه هایی از رنگ انتخاباتی به خود گرفته و پلان دیگری از این ائتلاف در حال کلید خوردن است.
به گزارش رجانیوز از همان روزهای ابتدایی دولت یازدهم بود که گمانه زنی وجود ائتلافی نانوشته میان علی لاریجانی با دولت در محافل سیاسی مطرح شد. مساله ای که در مواردی نظیر عدم اعلام وصول استیضاح وزیر علوم خود را نشان داد و تا این اواخر در قضیه تصویب دو فوریت طرحی که اختیارات مجلس را به شورایعالی امنیت ملی می سپرد و تصویب برجام در 20 دقیقه شبهه ها را مرتفع می کرد.
با این حال از روزهای آغازین سال 94 و زمانی که سیاسیون در حال برنامه ریزی برای پلان های انتخابات پیش رو بودند، صفر نعیمی رز، سخنگوی فراکسیون رهروان ولایت (فراکسیون منتسب به لاریجانی) این خبر وحدت طیف لاریجانی-روحانی را تایید کرد و گفت: «من به عنوان سخنگوی فراکسیون رهروان ولایت اعلام میکنم ما (طیف لاریجانی و روحانی) هم برای انتخابات مجلس و هم موضوعات دیگر میتوانیم کنار هم قرار بگیریم.»
این نماینده نزدیک به لاریجانی درباره روابط رییس مجلس فعلی با روحانی تاکید کرده بود: «ما همواره گفتهایم که مواضع آقای لاریجانی ریاست محترم مجلس به آقای روحانی رئیسجمهوری کشورمان نزدیکتر است».
همزمان با این نظرات، ابراهیم امینی، عضو شورای مرکزی حزب اعتماد ملی نیز درباره ائتلاف روحانی و لاریجانی اعلام کرده بود: «طیف روحانی بنا دارد برای دهمین دوره انتخابات مجلس شورای اسلامی با طیف لاریجانی ائتلاف کند ولی اگر این چرخش از سوی جریان دولت به سمت معتدلان اصولگرا صورت گیرد، اصلاحطلبان دیگر روحانی را نخواهند پذیرفت.».
مساله ای که بعد ها از زبان محمد عطریانفر، عضو شورای مرکزی و کمیته سیاسی حزب کارگزاران در گفتوگویی با هفته نامه مثلث در خرداد امسال منتشر شده بود بیان شد. وی در این مصاحبه درباره ریاست مجلس و ترجیح برای عارف یا لاریجانی گفته بود: «با اکثریت اصولگرا حتماً آقای لاریجانی را ترجیح میدهیم چرا که خروجی «نقد قابل اعتماد» جناب آقای لاریجانی احتمالاً برای ما مناسبتر از «موقعیت نسیه و غیر نقد» آقای عارف است که نمیدانیم چه اتفاقی خواهد افتاد».
چندی بعد سعید حجاریان نیز در گفتگو با روزنامه آرمان گفته بود: «دولت با علی لاریجانی رابطه خوبی دارد و تعامل خوبی برقرار است. لاریجانی با دولت همراهی میکند.»
وی در پاسخ به این سوال که «این احتمال وجود دارد آقای روحانی ائتلاف نانوشته و تقسیم کاری با لاریجانیها داشته باشد؟» می گوید: «نمی دانم. معلوم نیست که "راست" میخواهد چه کند یا اصولگرایان چه برنامهای دارند. آیا میخواهند حزب بزنند؟ چه حزبی دارند، نامش چیست. آنها چند حزب دارند؟... اگر علی لاریجانی حزب بزند این حزب چیست؟ در جامعه روحانیت اوضاع پس از آیتا... مهدوی کنی چگونه خواهد بود یا جامعه مدرسین به کدام سمت خواهد رفت؟ اگر خودشان را جمع و جور کنند، احتمال میدهم آقای لاریجانی حتما پایه خوبی در میان آنها دارد و میتواند با آقای روحانی هماهنگ باشد. باید تا آن زمان صبر کرد تا تکلیف جامعتین مشخص شود.»
*روزنامه حامی دولت: قرار است لاریجانی در انتخابات مجلس همان نقشی را داشته باشد که ولایتی سال 92 در بین اصولگرایان داشت!
اما در کنار وجود این شایعات، شایعه پیوستن لاریجانی به ائتلاف اصولگرایان نیز در میان اخبار رسانه ها منتشر شد. خبری که چندی بعد از سوی منصور حقیقت پور تکذیب شد. با این حال اندکی بعد از این که منصور حقیقت پور به عنوان عضو هیئت رئیسه فراکسیون رهروان مجلس شورای اسلامی گفته بود خبرهای منتشر شده در رابطه با حضور لاریجانی در ائتلاف اصولگرایان کذب است و لاریجانی در جلسات ائتلاف اصولگرایان تاکنون حضور نداشتهاند و در آینده نیز حضور نخواهد داشت و در انتخابات پیش رو به صورت مستقل شرکت خواهد کرد، خبر ائتلاف جدیدی با محوریت لاریجانی، ولایتی، مقتدایی و ناطق نوری بر روی خط خبری رسانه ها قرار گرفت.
*شایعه تشکیل گروه 4 لاریجانی، ولایتی، ناطق نوری، مقتدایی
این خبر در شرایطی منتشر شده بود که حقیقت پور در مورد برنامه انتخاباتی رهروان از شرکت مستقل در انتخابات خبر داده بود و گفته بود: «دریک جمع بندی ما بر تصمیم خود قاطع شدیم که رهروان ولایت به صورت جداگانه برای انتخابات مجلس شورای اسلامی لیست ارائه بدهد».
هر چند که خبر ائتلاف بعد ها تکذیب شد و به دست فراموشی سپرده شد اما همچنان پیش بینی برنامه لاریجانی برای تشکیل ائتلاف انتخاباتی همچنان قوت خود را از دست نداده است و رپورتاژ تبلیغاتی رسانه های اصلاح طلب از لاریجانی در روز های اخیر بر استحکام این نظریه افزوده است. در همین راستا روزنامه اصلاح طلب آرمان وابسته به خاندان هاشمی رفسنجانی در روز های گذشته و در مطالبی به دفاع تمام قد از لاریجانی بر خواست.
*رپورتاژ رسانه های اصلاح طلب برای لاریجانی
بر پایه این گزارش روزنامه آرمان در مطلب خود در 24 دی و با عنوان «نشست محفلی درقم علیههاشمی و لاریجانی!» تلاش کرد تا در کنار دفاع همیشگی خود از هاشمی رفسنجانی این بار نقش دایه مهربان تر از مادر برای علی لاریجانی را نیز بر عهده بگیرد. در همین راستا این روزنامه در این مطلب با اشاره به اهمیت شهر قم از این منظر که استارت انقلاب اسلامی در این خطه کشورمان زده شد و اینکه مهمترین تصمیمات کشور در قم اتخاذ میشود، لاریجانی را به عنوان شخصیتی در کنار هاشمی و با عنوان دو دلسوز انقلاب معرفی کرد و نوشت:
«اکنون انتخاباتهای اسفندماه دارای اهمیت زیادی برای ملت و نگاههای زیادی به این استان دوخته شده است. در عین حال شنیده شده که تندروها قائل به این اهمیت نیستند و با برگزاری جلسه و دعوت از نیروهای شناختهشده ارزشی سعی در تخریب نیروهای دلسوز کشور مانند علی لاریجانی و آیتا... هاشمی دارند؛ به عنوان نمونه مطرح میکنند که علی لاریجانی مورد تایید مراجع وعلمای قم نیست که بیشتر به یک شوخی شباهت دارد. درباره آیتا... هاشمی هم اظهاراتی اینچنین دارند و شایعات و کدهای اطلاعاتی اشتباهی از او بیان میکنند تا اذهان را نسبت به این یاور امام و رهبری تخریب کنند».
اما روزنامه آرمان به این سطح از دفاع از لاریجانی بسنده نکرده و دو روز بعد یعنی 27 دی ماه 94 مصاحبه ای با عنوان «لاریجانی دولت را از پیچ های سخت عبور داد» با عابد فتاحی نماینده اهل سنت و اصلاح طلب مجلس منتشر کرد تا قطعات پازل تبلیغاتی خود برای لاریجانی را تکمیل نماید.
عابد فتاحی نماینده اصلاح طلب ارومیه در این مصاحبه با استفاده از واژگانی خاص، به تمجید از لاریجانی پرداخت و گفت:
«در این چهار سالی که در خدمت دکتر لاریجانی بودم و در طی نشستها و دیدارهایی که با ایشان داشتهام باید بگویم که ایشان یک سیاستمدار تمام عیار است. یک سیاستمدار فوقالعاده برجسته و یک انسان بسیار خوشبیان و خوشفکر است. وی سیاستمداری است که انصافا جای احترام دارد. همچنین در رفتارش اعتدال خاصی دارد و در گفتارش نیز بسیار محتاط است».
فتاحی در باره سه گانگی شخصیتی لاریجانی می گوید:
« ]لاریجانی[ این بار میتواند به عنوان یک شخص مستقل با رویکردی اعتدالی برای ریاست مجلس دهم شورای اسلامی مطرح باشد، چرا که به هر حال هم طیفی از اصلاحطلبان به وی علاقهمندند هم اصولگرایان و هم معتدلیون. در حقیقت آقای لاریجانی شخصیتی سه بعدی دارد و از هر سو که به او نگاه کنید به هر سه گرایش نزدیک است، یعنی احساس بنده این است که اگر آقای لاریجانی در انتخابات ریاست مجلس شورای اسلامی با افراد شاخصی از اصلاحطلبان هم ائتلاف کند امکانپذیر است».
اما تبلیغات اصلاح طلبان برای لاریجانی به این موارد محدود نبوده است به نحوی که محمد عطریانفر عضو شورای مرکزی حزب کارگزاران سازندگی نیز در میزگردی که نشریه مهر نامه برگزار کرده بود به حمایت از لاریجانی بلند شد. در همین راستا نشریه مهر نامه در شماره 45 خود در مقدمه مطلبی با عنوان «محافظه کاری جدید در راه است؟» با اشاره به حمایت های این روزها عطریانفر از لاریجانی می نویسد: «محمد عطریانفر که از دوران دانشگاه لاریجانی را می شناسد، از جمله اصلاح طلبانی است که در ماهه ای اخیر به صراحت از علی لاریجانی حمایت کرده اند. تا آن جا که به گفته خود، پیام هایی از لاریجانی دریافت کرده است».
در همین راستا عطریانفر در بخشی از این میز گرد و با اشاره به لزوم تربیت نیرو سیاسی و راه اندازی مدارسی سیاسی، علی لاریجانی را به عنوان یک مصداقی که درست آموزش دیده و تربیت شده و در پوزیشن خود به خوبی نقش آفرینی نموده است معرفی می نماید و عنوان می دارد: «....حتی این هایی که الان چهره هستند زمانی در مدارس مخفی در قبل از انقلاب رشد کردند، آموزش دیدند و در محافلشان بزرگ شدند. خود آقای لاریجانی را من هیچ وقت باور نمی کردم که در این پوزیشن از خود ظرفیت نشان دهد. اما فرصتی پیدا شده که تربیت شود و تربیت شده است. حالا بعضی قبل از مشغول کار و برخی در حین خدمت آموزش می بینند. آقای لاریجانی آموزش های ضمن خدمت دید و خود را نشان داد».
عطریانفر در بخش دیگری از این میز گرد به پیام های ارسالی لاریجانی به او نیز اشاره می کند و می گوید: «... من به هر دلیل از مدیریت لاریجانی دفاع کردم و این هم صادقانه بود؛ اما تعبیر رقیب چه بود؟ گفتند "آقای لاریجانی! حواست به پوست خربزه اصلاح طلبان و کارگزاران باشد". آن بنده خدا هم به من پیام می دهد که می شود از من دفاع نکنید؟».
*پرده برداری عطریانفر از حمایت اصلاح طلبان از لاریجانی
اما شاید جالب ترین بخش صحبت های عطریانفر رونمایی از هدف اصلاح طلبان در دفاع از لاریجانی باشد. این عضو حزب کارگزان در ادامه این مناظره با اشاره به لزوم افزایش وزن سیاسی لاریجانی در میان اصول گرایان از راهبرد اصلاح طلبان در حمایت از لاریجانی نیز پرده برداری می کند و عنوان می دارد: «... می خواهم بگویم اتصال و اتصاف به بزرگان جواب کار اصول گرایان را نمی دهد و لاجرم باید به سمت هویت بخشی در حزب رفت. اما این کار حتما به نفع ما اصلاح طلبان هم هست. چرا؟ چون اگر منازعه و مجادله و رقابت سیاسی اصلاح طلبان در مقام تعارض با رهبری تعریف شود، حتما ما باخته ایم. دلیل تلاش جریان اصلاح طلب برای حضور ناطق و لاریجانی این است که سطح رقابت ها را برابر کند و دست بر قضا این ها ]لاریجانی و ناطق[ تجارب قیمتی دارند... و چون احساس می کنیم سطح رقابت سیاسی با آنها به خشونت نمی کشد و انتخابات به عنوان عرصه انتخاب بین «خوب و خوب تر» تعریف می شود، آنها را ترجیح می دهیم».
در مجموع به نظر می رسد اگرچه علی لاریجانی و تیم او تلاش می کنند که خود را به عنوان نمانیندگانی مستقل در انتخابات معرفی کنند اما علاقه درونی آنها برای شرکت در ائتلافی دیگر امر پنهانی نیست. ائتلافی که پیش از این نیز در مساله هایی نظیر تائید صلاحیت ها و استیضاح وزرا دولت و همچنین مساله برجام به وضوح خود را نشان داده است. از سوی دیگر در طرف مقابل و درون اردوگاه اصلاح طلبان و دولتی ها نیز چراغ سبز هایی که حاکی از تمایل برای ادامه این ائتلاف است امری است که کم کم در حال آشکار شدن است.
گروه سیاسی خبرگزاری دانشجو، تحریمهای جدید اعمال شد؛ همین که هواپیمای جیسون و رفقا آسمان ایران را ترک کرد. این تحریمها درست همانهایی بودند که دو هفته پیش «وال استریت ژورنال» از تهیه و تدارک آنها گفته بود؛ بی کم و کاست! اگر چه به دلایلی که آن زمان چندان روشن نبود، اجرای آنها به تعویق افتاد؛ دست آخر اما در حالی دیروز اجرا شد که هنوز امضای بیانیهی ظریف و موگرینی خشک نشده بود. تحریمها لغو نشده، بازگشت! خزانهداری درست زمانی اجرای آنهای را علنی کرد که روحانی و دوستانش گرم شادی از فرجامِ برجام، در حال نواختن مارش پیروزی بودند. اوباما نشان داد چقدر خوب بلد است به ایران و رییس جمهور آن دهنکجی کند. ماجرای دیروز روشن کرد: برجام برای امریکا یعنی کشک! اما داستان تحریمهای تازه چیست؟ و پشت پردهی تعویق اجرای دو هفته ای آنها چه بود؟
چه شد؟
نهم دی ماه بود که روزنامه امریکایی وال استریت ژورنال از تهیه و تألیف تحریمهای تازه ای خبر داد که بنا بود به بهانهی آزمایش موشکی تازهی جمهوری اسلامی اعمال شود. بر این اساس خزانهداری امریکا نام چند تَن از کارکنان وزارت دفاع و پشتیبانی نیروهای مسلح را که ادعا میکرد در تست و طراحی «عماد» سهیم بودند در لیست تحریم قرار میداد. همچنین چند شرکت خارجی را به اتهام همکاری و یا واسطهگری در ساخت موشکهای بالستیک ایران در زمرهی تحریمهای جدید قرار میگرفتند. خبر WSJ اگرچه رسمی نبود، اما از همان ابتدا واکنشهای فراوانی را از سوی کارشناسان و تحلیلگران برانگیخت و موجبات نگرانی افکار عمومی را از نقض چندباره برجام فراهم کرد.
اینکه بر اساس نص برجام اطراف مذاکراتی ایران در 5+1 متعهد شده بودند در سراسر دوران اجرا، از وضع هرگونه تحریم تازه خودداری کنند، و اینکه بر اساس بند سوم قانون پذیرش مشروط برجام مصوب مجلس شورا، وضع هرگونه تحریمی در هر سطح و با هر بهانه ای، نقض برجام تلقی میشد؛ تکلیف را در صورت اجرای تحریمهای جدید مشخص کرده بود. با این همه روحانی که پیشتر نشان داده بود تمایل چندانی برای تمکین به قوانین جاریهی مملکتی در خصوص برجام ندارد، با ارسال نامه ای سرگشاده خطاب به وزیر دفاع و پشتیبانی نیروهای مسلح، از او خواست تا در واکنش به تحریمهای نو، ساخت و تجهیز موشکها را تسریع کند. روحانی خیلی خوب زمین بازی را عوض کرد! هیچکسی بهتر از او نمی دانست که تحریمهای جدید از لحاظ حقوقی نقض برجام است، آخر او حقوقدان بود! با این همه او ترجیح داد توپ را به زمین نظامیان انداخته و از فرصت پیش آمده استفادهی تبلیغاتی کند. پس از انتشار نامهی سرگشادهی روحانی بود که WSJ از تعویق اجرای آن تحریمها خبر داد. خبری که حسابی هیزم برای بوقچیهای رسانه ای دولت جور کرد، تا آن اتفاق را نتیجهی عقب نشینی امریکاییها از ترس نامهی روحانی جا بزنند. به زعم آنان نامهی سرگشادهی روحانی توانسته بود اجرای تحریمها را به تعویق اندازد.
واقعیت چه بود؟
روز شنبه اما رویترز در خبر دیگری مدعی شد، تعویق تحریمهای تازهی ایالات متحده علیه مردم ایران نه از ترس سرگشادهی روحانی، که به خاطر ضربه نزدن به آزادسازی «جیسون رضاییان» رخ داده بود.
بر اساس این گزارش در حالی که قرار بود تحریمهای جدید را در همان ابتدای ماه ژانویه اعمال شود، بعد از تماس تلفنی ظریف با تصمیم اوباما که برای گذران تعطیلات سال نو در هاوایی به سر میبُرد، به تعویق افتاد. یانکیها اعمال تحریمهای جدید را به بعد از آزادی جیسون موکول کرده بودند تا به مذاکرات محرمانه ای که با روحانی بر سر معاملهی زندانیان داشتند ضربه نخورَد. جیسون آزاد شد، سواره طیاره شد و رفت! این اما فقط یک مُشت تحریم تازه بود که از این مذاکرات مخفیانه و از معامله با اوباما در کاسهی روحانی ماند. مذاکرات مخفیانه ای که بنابر ادعای نشریهی امریکایی «نیویورکر» از اواخر 2014 با توافقی که میان مجید تخت روانچی و وندی شرمن، معاونین وزرای خارجه طرفین صورت گرفته بود، آغاز شد. هیأت امریکایی را در این مذاکرات مخفیانه «برت مکگورک» از مقامات ارشد وزارت خارجه هدایت میکرد، اگرچه نمایندگانی از FBI و CIA نیز حضور داشتند. براساس این گزارش، ریاست هیأت ایرانی را اما یکی از مقامات ارشد اطلاعاتی بر عهده داشت.
دیپلماسی پنهانکار رودَست خورد!
درست همان روزهایی که مقامات ارشد وزارت خارجه ادعا میکردند مذاکرات با امریکاییها تنها در چارچوب مذاکرات هسته ای و در راستای یافتن راه حلهایی برای پُر کردن پرانتزهای برجام است، مذاکرات سطح بالای مخفیانهی دیگری بین مقامات اطلاعاتی دولت روحانی و ایالات متحده در جریان بود. نشریه آمریکایی در ادامه از قول یک مقام ایرانی که اشارهای به نامش نشده به جزئیات بیشتری از این مذاکرات پرداخته و مینویسد: مذاکرات آنها سه بار، طی یک سال از نشستهای مخفیانه در آستانه شکست قرار گرفته است.
مقامات آمریکایی اما در گفتوگو با «نیویورکر» گفتند سرعت اقدامات کانال دیپلماتیک دوم، بعد از اعلام توافق هستهای در اواخر جولای (تیرماه) بیشتر شده است. نتیجهی این مذاکرات اما تبادل زندانیان بین دو طرف بود. با این همه آن طور که نیویورکر مینویسد تنها 14 تن از اتباع ایرانی در نتیجهی این توافق محرمانه از لیست تعقیب اینترپل خارج شدند، که کمتر از تعدادی بوده که ایرانیها درخواست کرده بودند. بدتر از همه اینکه در اثر این توافق مخفیانه و خروج جیسون رضاییان، تنها نگرانی دولت اوباما از اعمال تحریمهای تازه به بهانهی آزمایشات موشکی علیه ایران (بنابر ادعای رویترز)، مرتفع شده و به این ترتیب بلافاصله بعد از خروج آنان از ایران، اجرا شدند.
روحانی رودست خورد! مذاکرات مخفیانه ای که ترتیب داده بود نه تنها نتوانست به آنچه در ازای آزادسازی جیسون رضاییان و بقیه مطالبه کرده بود، برسد؛ بلکه با یک تحریم زیانبار دیگر مواجه شد. تحریمی که حتی اگر خیلی هم مهم نبود، اما توانست حیثیت برجام و دیپلماسی دولت را زیر سؤال ببرد، و مردم را به تبریکهای پُرشماری که روحانی برای فرجامِ برجام به زمین و زمان حواله میکرد، بدبین کند. به نظر میرسد آمریکاییها دستکم در این مذاکرات برخلاف مذاکرات هستهای، خیلی نقد، ما بهازای آنچه را از روحانی گرفته بودند، پرداختند؛ تحریمهای دیروز دستاورد آن بود! تحریمهایی که ثابت کرد نتیجه مذاکراتی که مخفیانه و دور از چشمان مردم انجام شود، بهتر از این نخواهد بود. تحریمهای دیروز ایالات متحده ثابت کرد: دیپلماسی با پنهانکاری پیش نمیرود!
امریکاییها رودست زدند، پنهانکاری روحانی کار دستش داد. او نه تنها نتوانست در قبال آزادسازی دوتابعیتیها بر اساس زد و بند مخفیانه ای که انجام داد، به آنچه مطالبه کرده بود برسد، بلکه با یک تحریم تازه مواجه شد که دستکم و بر اساس ادعای رویترز به خاطر حضور جیسون در ایران تا کنون به تعویق افتاده بود. تحریمی که نه تنها دهنکجی آشکار اوباما به مارش پیروزی روحانی بود، که بدجوری حیثیت برجام را پیش چشمان مردم شکست. با تحریم دیروز مردم نومید شدند، چه از موفقیت برجام؛ چه از دیپلماسی پنهانکارانهی روحانی!