وی سرمایهگذاری در زمینه صنایع و معادن را یکی دیگر از قابلیتهای استان خراسان جنوبی خواند و اضافه کرد: میشود در این استان سرمایهگذاری در بخش معدن به صورتی انجام شود که همین صادرات، استان را متحول کند.
گروه سیاسی_رجانیوز: جدول زمانی و موضوع مناظرات انتخاباتی از سوی کمیسیون نظارت بر تبلیغات انتخابات ریاست جمهوری اعلام شد.
به گزارش رجانیوز به گفته احسان قاضیزاده هاشمی عضو کمیسیون نظارت بر تبلیغات انتخابات، «قرار است اولین مناظره نامزدهای انتخابات ریاست جمهوری دوازدهم بعد از ظهر جمعه همین هفته به مدت سه ساعت با حضور شش کاندیدای انتخابات ریاست جمهوری با موضوع اقتصادی برگزار شود». همچنین بر اساس آنچه که منتشر شده است، موضوع سیاسی-امنیتی به عنوان آخرین قسمت از مناظرات انتخاب شده است.
چینش مناظرات به این شکل به نفع کیست؟
این ترکیب چینش به شکلی است که موضوعات اقتصادی که مهمترین دغدغه این روزها است و مناظرات انتخاباتی می تواند بهترین نقش را در شناخت کامل جامعه از ضعف های موجود و برنامه های نامزدها ایفا کند، به کلی به حاشیه رود چرا که تنور انتخابات هنوز داغ نشده است و توجه مخاطبین به اولین مناظره به مراتب کمتر از آخرین بخش از مناظرات است.
اگرچه کمیته نظارت بر تبلیغات انتخاباتی نتوانست برنامه مناظره ها را لغو کند و حتی در برابر اعتراض ها نسبت به پخش ضبطی مناظره ها هم عقب نشینی کرد، اما این بار با این ترکیب می تواند روحانی را از قضاوت شدن در معرض بیشتری از عموم مردم دور نگه دارد.
محوریت اقتصاد به عنوان موضوع اولین مرحله از مناظرات انتخاباتی با توجه به فاصله زمانی بیشتری که نسبت به زمان برگزاری انتخابات دارد ، طبیعتا از مخاطب کمتری برخوردار است.
نظرسنجی ها و آمار منتشر شده از میزان مخاطب مناظرهای انتخاباتی سال 1392 بیانگر آن است که مناظره های تلویزیونی به تدریج مخاطب بیشتری پیدا کردند به گونه ای که مناظره سوم بیشترین مخاطب را داشته است.
این درحالی است دولت روحانی نشان داده است که در چهار سال گذشته ضعیف ترین کارنامه را در بخش اقتصادی از خود برجای گذاشته است. کارنامه ای که باعث شده است وضعیت بازار و شاخص های معیشت نسبت به چهار سال قبل با کاهش جدی مواجه باشد و این اقدام می تواند روحانی را در برابر حجم زیادی از سوالات جامعه و نامزدهای انتخاباتی کمک نماید.
البته تاکید کارشناسان بر ضرورت پخش مناظره اقتصادی در پرمخاطب ترین برنامه تبلیغات یعنی سومین مناظره انتخاباتی می تواند مورد استقبال مقامات دولتی نیز قرار بگیرد چرا که به گفته مقامات دولتی و رسانه های وابسته به آنان عملکرد اقتصادی روحانی در 4 سال گذشته بسیار درخشان (!) بوده بنابراین اگر مقامات دولتی در بیان ادعای خود صادق باشند،تبیین این عملکرد درخشان در پربیننده ترین مناظره به نفع آنان نیز می باشد .
هر چند روحانی در سایر موضوعات همانند سیاست خارجی ، فرهنگ و هنر ، مسائل اجتماعی و... نیز کارنامه ضعیفی دارد که برجام تنها یک نمونه از موضوعات به ظاهر غیراقتصادی می باشد با این حال مشی آقای روحانی در نشست های خبری و گفتگوهای تلویزیونی بیانگر آن است که وی با عوام فریبی و پاسخ هایی کلی و گنگ از پاسخگویی به افکار عمومی فرار می کند.
به نظر می رسد بهترین اقدام کمیته نظارت برتبلیغات انتخاباتی این بود که همانند قرعه کشی برای برنامه های نامزدها، در خصوص موضوعات مناظرات نیز از قرعه استفاده می کرد. این اقدام می تواند شبهه دخالت مجدد دولتی ها در برنامه های صداوسیما را تقلیل دهد.
گروه سیاسی-رجانیوز: حجت الاسلام والمسلمین سید ابراهیم رئیسی تولیت آستان قدس رضوی طی سخنانی کوتاه در جمع نمازگزاران مسجد حوری تهران، به مناسبت 13 رجب و میلاد امیرالمومنین علی (ع) اشاره کرد و اظهار داشت: امام خمینی(ره) به دنبال برپایی نظامی برخاسته از اسلام و الگو گرفته از حکومت حضرت علی(ع) بودند.
وی با بیان اینکه امروز شناخت علی بن ابیطالب (ع) و شکل دادن جامعه براساس سیره ایشان مهم است، تصریح کرد: این تصور به وجود نیاید که علی (ع) در جایگاهی است که بشریت نمیتواند او را بشناسد و از او پیروی کند هرچند شناخت کامل ایشان دشوار است ولی باید سعی کرد سیره فردی و اجتماعی جامعه را علوی کرده و در مسیر علی بن ابیطالب (ع) حرکت کرد.
رئیسی تصریح کرد: امروز زندگی انسانها با موجی از تهدیدات فکری و اخلاقی مواجه است که باید برای مقابله با این تهدیدات هوشیار بود.
وی افزود: ما پیرو آن امامی هستیم که در برابر قاسطین و مارقین و ناکثین با قاطعیت میایستاد ولی وقتی در برابر محرومین و یتیمان قرار میگرفت انسان فکر نمی کرد که ایشان همان آقا باشد.
تولیت آستان قدس رضوی با تأکید براینکه ما دنبال حصن حصین هستیم که خود و جامعه خود را در برابر آفات محافظت کنیم، گفت: آن حصن حصین شخصیت بزرگوار امیرالمؤمنین (ع) است.
رئیسی با تأکید براینکه باید نسبت به امیرالمؤمنین (ع) معرفت پیدا کرد، افزود: زمینه این معرفت را هم خداوند متعال برای همه انسانها مرحمت فرموده و ابزار شناخت به همه انسانها عنایت فرموده است.
تولیت آستان قدس رضوی با بیان اینکه باید خداوند، پیامبر اکرم و امیرالمؤمنین را شناخت، گفت: امام صادق (ع) به ما یاد دادند که بعد از نمازتان از خداوند مدال معرفت بخواهید و این معرفت گاهی احساسی و گاهی تعقلی است.
تولیت آستان قدس رضوی با بیان اینکه امام خمینی (ره) به عنوان بنیانگذار جمهوری اسلامی بنا داشتند نظامی برخاسته از اسلام و با الگو قرار دادن امیرالمؤمنین (ع) بنا کنند، گفت: لذا بر همه دستاندرکاران و آحاد مردم است که شناخت امیرالمؤمنین (ع) و شناخت سیره و آموزههای علی بن ابیطالب (ع) را مورد توجه قرار دهند.
تولیت آستان قدس رضوی با اشاره به اینکه خداوند متعال توفیق شناخت امیرالمؤمنین (ع) را به ما عطا کند، گفت: سیره امیرالمؤمنین (ع) میتواند انسانیت را سیراب کند و باید از خداوند بخواهیم به ما توفیق پیروی از ایشان را بدهد تا بتوانیم خداوند متعال را بندگی کنیم.
گروه سیاسی-رجانیوز: حضرت آیت الله خامنهای رهبر معظم انقلاب اسلامی ظهر امروز (دوشنبه) در دیدار نوروزی جمعی از مسئولان بخشهای مختلف نظام، با تأکید بر لزوم استفاده همگان از فرصتها برای خدمت به مردم و سعادتمند کردن جامعه و جوانان، لازمه رونق تولید و اشتغال را پیگیری و نظارت جدی خواندند و خاطرنشان کردند: آن وارداتی باید متوقف شود که کارخانههای داخلی را تعطیل میکند.
به گزارش رجانیوز به نقل از پایگاه اطلاع رسانی دفتر مقام معظم رهبری، حضرت آیت الله خامنهای با تبریک عید نوروز و میلاد با سعادت امیرالمؤمنین علی علیهالسلام به ملت، مسئولان و خانوادههای آنان، پیامِ نو شدن سال را گذشت عُمر و لزوم مراقبت در بهرهگیری از فرصتها خواندند و افزودند: انسان خردمند و عاقبتاندیش از همه ساعات و لحظات برای خدمت و انجام کار خیر استفاده میکند.
ایشان با اشاره به فراهم بودن فرصت خدمت به مردم در نظام اسلامی، خاطرنشان کردند: قبل از انقلاب، چنین فرصتی فراهم نبود اما امروز سعادت یا شقاوت کشور در دست ما مسئولان است و این ما هستیم که میتوانیم با تصمیم و عمل درست، مردم و جوانان را سعادتمند و اهل بهشت کنیم.
رهبر انقلاب اسلامی با توصیه به تلاوت قرآن و استفاده از ایام مبارک ماه رجب و ادعیه آن در تقرب به خداوند، افزودند: مسئولان میتوانند در خدمت به مردم و انجام امور مختلف سیاسی، اقتصادی و فرهنگی با نیت و قصد قربت به خداوند عمل کنند.
ایشان با اشاره به فداکاریها و خونهای ارزشمند ریختهشده برای تشکیل و حفظ نظام اسلامی، گفتند: امروز جبهه بزرگی از دشمنان خبیث در مقابل نظام اسلامی قرار دارند که هدف همه آنها نابودی یا از درونتهیکردن جمهوری اسلامی است و هر گونه تلاش برای زمینگیر کردن دشمن در تضعیف نظام، در واقع همان تقرب به درگاه الهی است.
حضرت آیت الله خامنهای، هدف پیامبران از مجاهدتهای مخلصانه را تشکیل نظام دینی و اقامه حق خواندند و خاطرنشان کردند: در نظام اسلامی باید احکام و سبکِ زندگی اسلامی پیاده شود و فرهنگ جامعه در همه ابعاد، منطبق بر آموزههای قرآنی باشد.
رهبر انقلاب، انگیزه اصلی مردم از فداکاری در صحنههای مختلف انقلاب اسلامی را انگیزه دینی دانستند و افزودند: اگر انگیزه اسلامی وجود نداشت، آن گستره عظیم جوانان وارد کارزار دفاع مقدس نمیشدند و از خانواده و راحتِ زندگی خود نمیگذشتند.
ایشان افزودند: امروز نیز برخی جوانان با همان انگیزههای مقدس برای حضور در میدان مقابله با جریان تکفیری و دفاع از حرم اصرار میکنند و اینها نشانههایی از فداکاری و جلوتر بودن مردم از مسئولان است.
رهبر انقلاب اسلامی همچنین با اشاره به نامگذاری سال جدید به «اقتصاد مقاومتی: تولید- اشتغال» گفتند: باید بر روی تولید و اشتغال متمرکز شوید و این هدف صرفاً با دستور دادن مسئولان ارشد محقق نمیشود بلکه به نظارت و پیگیری جدی نیاز دارد.
حضرت آیت الله خامنهای با انتقاد از برخی برداشتهای نادرست از سخنان ابتدای سال ایشان در خصوص جلوگیری از واردات، افزودند: منظور از منع واردات، واردات کالاهایی نیست که در داخل بهقدر کافی تولید نمیشوند یا واردات آنها میتواند برای تولید داخل الگو قرار گیرد، بلکه آن وارداتی باید متوقف شود که کارخانه داخلی و تولید را تعطیل میکند.
ایشان نگاه منفی به واردات را ناشی از نگاه مثبت به تولید داخل خواندند و خاطرنشان کردند: همه بدانند اگر کارخانه و تولید داخلی راه نیفتد، اشتغال ایجاد نمیشود و نتیجه بیکاری، آسیبهای اجتماعی همچون اعتیاد، فساد، مشکلات خانوادگی، نارضایتی از نظام و دولت است.
در این دیدار نماز ظهر و عصر به امامت رهبر انقلاب اسلامی اقامه شد.
به گزارش رجانیوز به نقل از پایگاه اطلاع رسانی دفتر مقام معظم رهبری، رهبر انقلاب اسلامی با تشکر از دست اندرکاران راهیان نور، با اشاره به تأکید خداوند در قرآن کریم مبنی بر یادآوری ایام الله و روزهای بزرگ و تأثیرگذار، دوران دفاع مقدس را از جمله ایام الله و روزهای تاریخ ساز ملت ایران خواندند و افزودند: به هیچ وجه نباید گذاشت که دفاع مقدس و درس های آن به فراموشی سپرده شود.
حضرت آیت الله خامنه ای، راهیان نور را عاملی برای جلوگیری از فراموش شدن ارزشها و درس های دوران دفاع مقدس خواندند و خاطرنشان کردند: برای پیشرفت و اعتلای هر کاری باید بطور مستمر از آن مراقبت کرد تا آن اقدام از مسیر اصلی منحرف نشود و البته پیشرفت و اعتلا نیز با گفتن و آمار دادن محقق نمیشود بلکه باید محصول و نتیجه کار را بر روی زمین مشاهده کرد.
ایشان با اشاره به ثروتهای طبیعی و انسانی ملتها و کشورهای مختلف گفتند: ملت و کشور ایران دارای ثروتها و نقاط قوت فراوان طبیعی و انسانی است اما یکی از مهمترین ثروتها و ارزشهای فرهنگی، «وجود روحیه اعتقاد به مجاهدت و انگیزه حرکت در راه دین» در میان اکثریت مردم است.
رهبر انقلاب اسلامی افزودند: «اعتقاد به ایستادگی در مقابل زورگو» و همچنین اعتقاد به اینکه «اگر ایستادگی کنیم بدون تردید بر دشمن غلبه خواهیم کرد»، از دیگر ثروتها و ارزشهای فرهنگی ملت ایران است که اگر زنده نگه داشته و به میدان آورده شوند، منشأ کارهای بزرگی خواهند بود همانند آنچه که در پیروزی انقلاب اسلامی و در دوران دفاع مقدس، اتفاق افتاد.
حضرت آیت الله خامنه ای درخصوص جنگ تحمیلی به یک نکته کلیدی و مهم اشاره کردند و گفتند: علت شروع جنگ تحمیلی این بود که دشمن بعثی و حامیانش در ما احساس ضعف کردند و اگر از تصرف چند روزه تهران مطمئن نبودند، قطعاً جنگ را آغاز نمی کردند.
ایشان تأکید کردند: این، یک قاعده کلی است که «احساس ضعف موجب تشویق دشمن به حمله خواهد شد»، بنابراین اگر می خواهید دشمن را از تهاجم منصرف کنید، باید از اظهار ضعف بپرهیزیم و نقاط قوت فراوانی را که در اختیار داریم، آشکار کنیم.
رهبر انقلاب اسلامی با تأکید بر اینکه این قاعده کلی در عرصه های فرهنگی و اقتصادی نیز صادق است، افزودند: اشتباه برخی در چالش بزرگ اقتصادی که کشور اکنون دچار آن است، این بود که در زمینه اقتصادی اظهار ضعف شد و دشمن دید که اینجا میتوان فشار آورد و فشار را زیاد کردند.
ایشان بعد از بیان این نکته بار دیگر به موضوع دوران دفاع مقدس بازگشتند و با طرح این سوال که «آیا ایران واقعاً در زمان آغاز جنگ ضعیف بود»، به تبیین شرایط آن روزها پرداختند و خاطرنشان کردند: ایران در روزهای آغاز جنگ به صورت بالفعل ضعیف بود زیرا نیروی نظامی منسجم و منظم و تجهیزات کافی وجود نداشت و برخی ازتجهیزات هم هنوز ناشناخته بودند و مهمتر اینکه، ملت ایران تا آن زمان تجربه جنگ نداشت.
رهبر انقلاب اسلامی گفتند: نتیجه شرایط آن روز، این شد که دشمن تا حدود 12 کیلومتری اهواز پیشروی کرد اما با نهیب امام بزرگوار که یکی از معجزات دهر و از آیات بزرگ الهی بود، نیروهای مسلمان و انقلابی اعم از ارتش، سپاه، و بسیج به میدان آمدند و ضمن استفاده از امکانات موجود، از نقاط قوت خود از جمله مدیریت و سازماندهی و ابتکار عمل، به خوبی بهره گرفتند و با ایمان و شجاعت توانستند صحنه جنگ را دگرگون کنند.
ایشان با اشاره به فاصله زمانی اندکِ یکسال و نیم از شهریور سال 1359 تا فروردین سال 1361، خاطرنشان کردند: نیروهای مؤمن و انقلابی در این مدت توانستند پیشروی دشمن تا نزدیکی اهواز را به عملیات فتح المبین و اسارت حدود دوازده هزار نفر از نیروهای دشمن تبدیل کنند و این، یک ثروت بزرگ و ارزشمند برای همه دورانها است.
رهبر انقلاب اسلامی با انتقاد از افراد و جریانهایی که تلاش دارند دوران دفاع مقدس را در جامعه کمرنگ کنند و یا بر ضد آن سخن می گویند، افزودند: این افراد همانند کسانی هستند که کتابهای خطی نفیس یک ملت را آتش بزنند و یا ثروت نفت یک ملت را به دریا بریزند.
حضرت آیت الله خامنه ای، بی توجهی به دوران دفاع مقدس یا حرکت در جهت مخالف آن را، از بین بردن ثروت ملیِ تاریخ ساز ملت خواندند و تأکید کردند: مسئولین باید در این خصوص مراقب باشند و نگذارند فیلم یا کتاب یا مطالب دیگر بر ضد ارزشها و گنج عظیم دفاع مقدس، تولید شود.
ایشان با اشاره به اینکه برخیها دو مقوله را با یکدیگر اشتباه می گیرند، گفتند: در اینکه جنگ خشن و خسارت بار است، شکی نیست اما سؤال مهم این است که اگر ملتی مورد تهاجم قرار گیرد ولی نیرو و قدرت خود را به میدان نیاورد، چه اتفاقی خواهد افتاد؟
رهبر انقلاب اسلامی افزودند: دوران دفاع مقدس در واقع مقوله ای حیاتی و همچون نَفَس کشیدن برای ملت ایران بود و اگر این نَفَس کشیده نمی شد، ملت می مُرد.
حضرت آیت الله خامنه ای، خاطرات فراوان، پرمغز و گویای دوران دفاع مقدس را ثروتی عظیم و ملی دانستند و تأکید کردند: آن رزمنده همدانی که در دوران دفاع مقدس بیست سال بیشتر نداشت، در خاطرات خود به ما می آموزد که «اگر می خواهی از سیم خاردار رد شوی ابتدا باید از سیم خاردار نَفس خود عبور کنی» یعنی تا هنگامی که گرفتار خود هستیم نمیتوانیم کاری انجام دهیم.
نتیجه ضعف در تولید فرهنگی، واردات و قاچاق فرهنگی و کمر راست نکردن تولید داخل استایشان با تأکید بر اینکه استفاده از هر ثروت و گنجی نیازمند فناوری است، خاطرنشان کردند: راهیان نور در واقع فناوریِ استفاده از ثروت عظیم و معدن طلای دوران دفاع مقدس است.
حضرت آیت الله خامنه ای با تأکید بر لزوم استفاده از محتوای غنی دفاع مقدس در کتابهای درسی و دانشگاهها و همچنین کارهای هنری، گفتند: مسئولان بهویژه مسئولان دولتی و دانشگاهها باید خود را موظف به این کار بدانند.
رهبر انقلاب اسلامی دست اندرکاران راهیان نور را نیز توصیه کردند به گونه ای برنامه ریزی کنید که بازدید کنندگان از مناطق عملیاتی دفاع مقدس، بعد از بازگشت، پیوندی ناگسستنی با این حادثه مهم و ارزشهای آن پیدا کنند.
حضرت آیت الله خامنه ای با تأکید بر ترویج کتابها و فرهنگ دفاع مقدس در قالب های مختلف هنری و همچنین قدرشناسی از یادگاران و سرداران دفاع مقدس گفتند: اگر در زمینه دفاع مقدس، کار فرهنگی و تولید فرهنگی مستمر وجود داشته باشد، کشور در مقابل طراحیها و توطئه های فرهنگی، قوی خواهد شد.
ایشان لازمه دستیابی به بنیه قوی در اقتصاد و سیاست را هم، بنیه قوی فرهنگی دانستند و با تأکید بر اینکه سرچشمه قوت فرهنگی کشور، دوران دفاع مقدس است، افزودند: فرهنگ نیز همانند اقتصاد است و اگر در عرصه فرهنگی تولید نداشته باشیم، نیازمند واردات خواهیم شد و نتیجه واردات هم «کمر راست نکردن تولید داخلی» خواهد شد.
رهبر انقلاب اسلامی در همین خصوص به برخی مسائل اقتصادی کشور اشاره کردند و گفتند: امروز یکی از مشکلات کشور، واردات فراوان و تا حدی بیحساب و کتاب در مقابل تولید ناقص داخلی است.
حضرت آیت الله خامنه ای نتیجه پایین بودن تولیدات فرهنگی را، واردات رسمی و قاچاق در بخش فرهنگ خواندند و خاطرنشان کردند: اکنون واردات فرهنگی زیاد است و همه این موارد در چارچوب طراحی دشمنان برای تغییر دادن نسل جوان از نسلی عاشق انقلاب و امام و ارزشها به یک عنصر وابسته به فرهنگ غرب و بیخاصیت برای کشور است.
ایشان طراحیهای فرهنگی را خطرناکتر از توطئه های امنیتی و حتی تهدید نظامی دانستند و افزودند: حرکت نظامی دشمن، ملت را مستحکمتر و منسجمتر می کند اما حمله فرهنگی ارادهها را تضعیف می کند و نسل جوان را از کشور می گیرد.
رهبر انقلاب اسلامی در پایان یک توصیه هم به گزارشگران و راویان راهیان نور داشتند.
حضرت آیت الله خامنهای گفتند: گزارشگری برای راهیان نور با گزارشگری برای گردشگران معمولی بسیار متفاوت است زیرا در راهیان نور، محتوا باید مملو از تبیین و بیان حقایق، معرفت و نقاط برجسته دوران دفاع مقدس باشد.
ایشان خاطرنشان کردند: البته این موضوع به معنای اغراق گویی در مورد دفاع مقدس نیست بلکه باید دشواری ها و برخی ناکامی ها در کنار موفقیت ها و نقاط قوت فراوان دوران دفاع مقدس بیان شود.
رهبر انقلاب اسلامی افزودند: بیان حقایق دفاع مقدس موجب می شود که تلألؤ انسانهای ناب و شهدای دفاع مقدس نمایان شود.
حضرت آیت الله خامنهای همچنین با اشاره به استانهای خوزستان، ایلام، کرمانشاه، کردستان و آذربایجان غربی به عنوان پنج استان مقصد کاروانهای راهیان نور، خاطرنشان کردند: هریک از این استانها ارزش و جایگاه خود را دارند که باید برای بازدید کنندگان بیان شوند ضمن آنکه مردم این استانها نیز باید مورد توجه و پشتیبانی قرار گیرند زیرا اگر حمایتهای مردم این استانها نبود، کار جنگ پیش نمیرفت.
پیش از سخنان رهبر انقلاب اسلامی، سرلشکر باقری رئیس ستاد کل نیروهای مسلح در گزارشی با اشاره به فعالسازی 57 یادمان راهیان نور از شمال غرب کشور تا خلیج فارس و سواحل مکران، گفت: راهیان نور نمونهای بیبدیل از گردشگری تعالیبخش قادر است تا علاوه بر حفظ هویت انقلاب اسلامی و دفاع مقدس و جلوگیری از تحریف و فراموشی هشت سال مجاهدت مردم ایران، نقش موثری در حفظ امنیت پایدار فرهنگی و اجتماعی ایفا کند.
سرلشکر باقری با اشاره به اقدامات انجامشده به منظور زیارتِ با معرفت مناطق عملیاتی و شناساندن ارکان برجسته دفاع مقدس، افزود: 10 قرارگاه فعال در ستاد مرکزی راهیان نور با حضور150 هزار خادم، مبلغ، راوی و عناصر اجرایی برای خدمت به شش میلیون زائر راهیان نور فعالیت میکنند.
رئیس ستاد کل نیروهای مسلح تأکید کرد: ما سربازان انقلاب اسلامی با اعتقاد به ماهیت مبنایی دشمنیِ دشمنان بهویژه آمریکای جنایتکار بر این باوریم که دشمن در ضعیفترین موقعیت خود قرار گرفته و راهیان نور میتواند با تفکر جهادی در عرصه نبرد فرهنگی جریان ساز باشد.
فرهنگ برای جامعه به مثابه اخلاق برای فرد است؛ وقتی کسی دارای اخلاق خوبی بود، برایش سخت است که کار بد انجام دهد، و نیاز به ناظر و قانون و آییننامه هم ندارد، بلکه چون خُلقش خُلق خوبی است، از او جز رفتار خوب-متناسب با خلقش- سر نمیزند. اگر جامعهای دارای فرهنگ خوبی باشد در آن جامعه «رفتار خوب» بهسهولت انجام میگیرد.
اگر کسی دارای خلق بدی باشد، خیلی برایش سخت است که کار خوب انجام بدهد. در روایات هست که چنین فردی اگر از گناهان خودش استغفار هم بکند باز به گناهانش باز خواهد گشت، چرا؟ چون خُلقش اقتضا میکند! به همین دلیل توب? چنین کسی چه بسا پذیرفته نشود. (امیرالمؤمنین(ع): مَا مِنْ ذَنْبٍ إِلَّا وَ لَهُ تَوْبَةٌ وَ مَا مِنْ تَائِبٍ إِلَّا وَ قَدْ تَسْلَمُ لَهُ تَوْبَتُهُ مَا خَلَا السَّیِّئَ الْخُلُقِ لَا یَکَادُ یَتُوبُ مِنْ ذَنْبٍ إِلَّا وَقَعَ فِی غَیْرِهِ أَشَرَّ مِنْه؛ قربالاسناد/45)
اگر جامعهای دارای فرهنگ بدی شد، در آن جامعه رفتار بد بهسهولت سر خواهد زد، دیگر با قانون و ناظران قو? قهریه و قضائیه هم نمیشود آن رفتارهای بد را کنترل کرد. یکی از دلائل اهمیت فرهنگ، این است که اگر فرهنگ یک جامعه خوب شد هزینه برای رفتار خوب کم میشود، اگر فرهنگ یک جامعه بد شد، انگار زیرساختهای جامعه خراب شده است، دیگر به این سادگی با قانون و ناظران اینچنینی، نمیشود رفتار بد را در آن جامعه کنترل کرد!
یک جوانی آمد پیش امام صادق(ع) و گفت: آقا من کاسب هستم و برای خودم یک درآمدی دارم، یک هنری هم دارم، به من گفتهاند که شما بیا فلانجا، کارمند بشو، ما همین حقوق را به شما میدهیم، اجازه هست که من کاسبی-یا آن کار تولیدیای که احیاناً خودم انجام میدهم- را رها کنم و بروم کارمند بشوم و مزد بگیرم؟ امام صادق(ع) فرمودند: نه اجازه نداری! تو تا وقتی خودت میتوانی پول دربیاوری، چرا میخواهی مزدبگیر بشوی؟! (عَنْ عَمَّارٍ السَّابَاطِیِّ قَالَ: قُلْتُ لِأَبِی عَبْدِ اللَّهِ ع: الرَّجُلُ یَتَّجِرُ فَإِنْ هُوَ آجَرَ نَفْسَهُ أُعْطِیَ مَا یُصِیبُ فِی تِجَارَتِهِ. فَقَالَ: لَا یُؤَاجِرْ نَفْسَهُ وَ لَکِنْ یَسْتَرْزِقُ اللَّهَ عَزَّ وَ جَلَّ وَ یَتَّجِرُ فَإِنَّهُ إِذَا آجَرَ نَفْسَهُ حَظَرَ عَلَى نَفْسِهِ الرِّزْقَ؛ کافی/5/90)
ببینید اینها فرهنگ است؛ فرهنگی که نشان میدهد در یک جامعه «کارمند بودن» ارزش است یا «کاسب بودن» و یا «تولیدگر بودن»؟ اگر در یک جامعهای فرهنگ درست شد، زندگی مردم درست میشود. خدا نبخشد آنهایی را که «زیرپوستی» به فرهنگ خیانت میکنند!
متأسفانه یکی از عادات بدی که بین ما طلبهها و بعضاً بین عالمان دینی رواج دارد این است که نهی از منکر را فقط مال آنجایی میدانند-یا به آن اقدام میکنند- که صریحاً یک امر دینی زیر پا گذاشته شود. مثلاً وقتی حجاب زیر پا گذاشته بشود حساس میشوند، یا مثلاً وقتی صریحاً عرق و شرابخوری باب بشود، حساس میشوند. خُب بله؛ این حساسیت خوب است نمیخواهیم بگوییم که همینمقدار حساسیت را هم نباشد! ولی باید ببینیم که این بیحجابی و آن بیبند و باری، زیرساختهای فرهنگیاش کجاست؟ نمیشود که آدم به آنها حساسیت نشان ندهد!
مثلاً در کتاب دبستان نقاشی میکشند که «تو بیا، یار خودت را از جنس مخالف، پیدا کن!» مثلاً انتخاب کردن جنس مخالف را از بچگی آموزش بدهند! ولی این موارد را دیگر کسی حساس نمیشود و میگوید: «حالا یک دانه نقاشی است که آنجا کشیدهاند و میخواهند با این طرحها، به بچهها ریاضیات یاد بدهند، حرام خدا که حلال نشده است!» بله حرام حلال نشده است، ولی زیرساختهای فرهنگی همینطوری نم نم دارد نابود میشود!
متأسفانه ما- بهعنوان عالمان دینی یا بهعنوان حوز? علمیه- پیشنهادهای فرهنگی نداریم، که مثلاً بگوییم: بیایید تعلیم و تربیت را اینطوری انجام بدهیم. نباید اینطور باشد که ما طلبهها فقط متکفّل قرآن و عقائد دینی-در مدرسه- باشیم و هیچ پیشنهادی در تاریخ و جغرافی و ریاضی و چیزهای دیگر نداشته باشیم. مثل حضرت امام(ره) که-با تعابیری شبیه به این- میفرمود: اگر معلم موحّد باشد، با ریاضیات هم میتواند درس توحید بدهد!
با ادبیات چقدر کار میشود کرد که با کتاب دینی و قرآن نمیشود این کارها را کرد! آیا الان با ادبیات ما دارد این کارها انجام میشود؟ آیا زیرساختهای فرهنگی درست میشود؟ یا اینکه حساسیتهای خوب فرهنگی هم خنثیسازی میشود؟
مهمترین عامل، عامل فرهنگساز در یک جامعه چیست؟ این هم مقدم? دوم عرض بنده است. مهمترین عامل برای فرهنگ، وضع سیاسی جامعه است؛ یعنی سیاستمداران، شخصیت و منش سیاستمداران و مدیران جامعه. بعضی وقتها ما مدیران جامعه را از سیاستمداران جدا میکنیم! اما در اینجا میگوییم: هم مدیران و هم سیاستمداران.
بعضی وقتها رسم است که یک جاهایی، مدیران خنثای غیرسیاسی میگذارند برای اینکه حرف گوش کند! بعضیها برای اینکه دست و بالشان باز باشد ترجیح میدهند که بعضاً مدیرانی که انتخاب میکنند، غیرسیاسی باشند و و بعد هم میگویند: «او فنّ مدیریت بلد است!» برای خودِ این مدیر هم-از نظر سیاسی- هیچ چیزی مهم نیست! مثلاً برایش مهم نیست که « برای چه جهتی دارند تو را به کار میکشند؟!» میگوید: «من نمیدانم! من اینجا را اداره میکنم و این پول را هم-از این کار- درمیآورم» لذا او در خدمت هرکسی قرار میگیرد. اما این خوب نیست که یک مدیر، غیرسیاسی باشد!
وقتی با این مدیران غیرسیاسی از نزدیک صحبت میکنی و میگویی: «شما که الان داری خیلی خوب این مجموعه را مدیریت میکنی، میدانی که اینکار در خدمت کدام جهتگیریِ سیاسی است؟» میگوید: «من نمیدانم!» خب این خیلی زشت است! سیاسی نبودن که هنر نیست، فهم سیاسی و بصیرت سیاسی نداشتن که هنر نیست! شما باید ببینی که برای چه کسی «عضد» قرار گرفتهای؟!
به هرحال، وقتی میگوییم سیاسیون و مدیران سیاسی جامعه و وضع سیاسی، هم? اینها را شامل میشود. اینها مهمترین عوامل فرهنگساز در جامعه هستند!
فرهنگ نهتنها برای زندگی ما در جامعه، یک اساس و بنیادی است که میتواند زندگی ما را مختل کند، یا زندگیمان را راحت کند، برای دینداری و معنویت نیز، پایه و اساس بهحساب میآید. اگر جامع? ما از فرهنگ مناسبی برخوردار نباشد دین هم در آن جامعه جا نمیافتد، گاهی از اوقات فرهنگ مقدم بر دین میشود، مقدمهساز پذیرش دین میشود؛ اگرچه دین خودش فرهنگساز است، اگرچه دین هم فرهنگ و آیین مخصوص دین را تثبیت و توزیع میکند، و در جامعه ترویج میدهد و هم فرهنگ برای زندگی انسانی را تقویت میکند، اما واقعاً گاهی اوقات، استقرار دین در یک جامعه به یکسری عناصری وابسته است که اگر این عناصر در جامعه نباشند اصلاً نمیشود دین را به آن جامعه عرضه کرد!
پیامبر گرامی اسلام(ص) میفرمودند: از هم? ادیان سابق- که تحریف شدند- یک حرف بین مردم باقی مانده است، این یک حرفی که بین مردم باقی مانده-که یک حرف فرهنگی است- نشاندهند? این است که اگر این عنصر فرهنگی در جامعه نباشد، پیامبران الهی هم نمیتوانند کاری کنند. رسول خدا(ص) میفرماید: از ادیان گذشته و از انبیاء گذشته، یک حرف باقی مانده که ضربالمثل، سرِ زبان مردم است و آن این است «إِذَا لَمْ تَسْتَحْیِ فَاصْنَعْ مَا شِئْتَ» اگر حیا نداری دیگر هرکاری دلت میخواهد انجام بده! یعنی دیگر پیامبران الهی هم نمیتوانند با تو کار کنند (لَمْ یَبْقَ مِنْ أَمْثَالِ الْأَنْبِیَاءِ إِلَّا قَوْلُ النَّاسِ إِذَا لَمْ تَسْتَحْیِ فَاصْنَعْ مَا شِئْتَ؛ امالی صدوق/510) لذا حیا یک عنصر فرهنگی میشود که اگر در یک جامعهای نبود نمیشود دین را به آن افراد جامعه عرضه کرد.
در مک? مکرمه هم-قبل از بعثت نبوی- عناصر فرهنگی مثبتی وجود داشت که زمین? پذیرش دین قرار گرفت؛ مانند احترام به پدر، احترام به مادر، احترام به اولیاء خدا. مثلاً آنها مقام حضرت ابراهیم(ع) و جای قدمهای حضرت هاجر را گرامی میداشتند.(عَنْ أَبِی جَعْفَرٍ ع قَالَ لَمْ یَزَلْ بَنُو إِسْمَاعِیلَ وُلَاةَ الْبَیْتِ یُقِیمُونَ لِلنَّاسِ حَجَّهُمْ وَ أَمْرَ دِینِهِمْ ...وَ فِی أَیْدِیهِمْ أَشْیَاءُ کَثِیرَةٌ مِنَ الْحَنِیفِیَّةِ مِنْ تَحْرِیمِ الْأُمَّهَاتِ وَ الْبَنَاتِ وَ مَا حَرَّمَ اللَّهُ فِی النِّکَاحِ إِلَّا أَنَّهُمْ کَانُوا یَسْتَحِلُّونَ امْرَأَةَ الْأَبِ وَ ابْنَةَ الْأُخْتِ وَ الْجَمْعَ بَیْنَ الْأُخْتَیْنِ وَ کَانَ فِی أَیْدِیهِمُ الْحَجُّ وَ التَّلْبِیَةُ وَ الْغُسْلُ مِنَ الْجَنَابَةِ إِلَّا مَا أَحْدَثُوا فِی تَلْبِیَتِهِمْ وَ فِی حَجِّهِمْ مِنَ الشِّرْکِ وَ کَانَ فِیمَا بَیْنَ إِسْمَاعِیلَ؛ کافی/4/210) (أَنَّ قُرَیْشاً وَ الْعَرَبَ کَانُوا إِذَا حَجُّوا یُلَبُّونَ وَ کَانَتْ تَلْبِیَتُهُمْ «لَبَّیْکَ اللَّهُمَّ لَبَّیْکَ لَبَّیْکَ لَا شَرِیکَ لَکَ لَبَّیْکَ إِنَّ الْحَمْدَ وَ النِّعْمَةَ لَکَ وَ الْمُلْکَ لَکَ لَا شَرِیکَ لَکَ» وَ هِیَ تَلْبِیَةُ إِبْرَاهِیمَ ع وَ الْأَنْبِیَاءِ؛ تفسیر قمی/2/154)
اینها زیرساختهای فرهنگیای بود که در مکه وجود داشت. یعنی مک? مکرمه به یکباره، سرشار از بدی و سیاهی نبود؛ چنانکه مستشرقین بیان میکنند و دوست دارند بگویند: جامع? قبل از پیامبر(ص)-که ما به آن «جاهلیت» میگوییم- اینقدر سیاه بوده که پیامبر هنر نکرده است در آن جامعه یک حرف خوبی زده و کارش گرفته است! اما نه؛ اصلاً پیامبر گرامی اسلام(ص) به مدد عناصر مثبت فرهنگیای که در آن جامعه بود، توانستند سیزده سال کار تبلیغی خودشان را انجام بدهند.
به عنوان مثال، در آن سیزده سال، میخواستند پیامبر اکرم(ص) را به قتل برسانند ولی بهخاطر احترام ابوطالب، این کار را نمیکردند (ثُمَّ اجْتَمَعُوا إِلَى أَبِی طَالِبٍ فَقَالُوا أَنْتَ سَیِّدٌ مِنْ سَادَاتِنَا فَادْفَعْ إِلَیْنَا مُحَمَّداً لِنَقْتُلَهُ وَ تَمْلِکَ عَلَیْنَا؛ تفسیر قمی/1/379) خب این خودش یک فرصتی ایجاد کرد. درست است که آنها بد بودند و سخن پیامبر(ص) را نمیپذیرفتند، اما اینقدر هم بد نبودند که هم? موازین را زیر پا بگذارند. مثلاً آنها اینقدر فرهنگ داشتند که در همان سه سال شعب ابیطالب، در موسم حج، پیامبر(ص) آزادانه کنار خان? خدا در بین زائران تبلیغ میکرد، و آنها به احترام موسم حج و خان? خدا، به پیامبر(ص) تعدی نمیکردند(وَ کَانَ رَسُولُ اللَّهِ ص یَخْرُجُ فِی کُلِّ مَوْسِمٍ فَیَدُورُ عَلَى قَبَائِلِ الْعَرَبِ... وَ بَقُوا فِی الشِّعْبِ أَرْبَعَ سِنِینَ لَا یَأْمَنُونَ إِلَّا مِنْ مَوْسِمٍ إِلَى مَوْسِمٍ وَ لَا یَشْتَرُونَ وَ لَا یُبَایِعُونَ إِلَّا فِی الْمَوْسِمِ وَ کَانَ یَقُومُ بِمَکَّةَ مَوْسِمَانِ فِی کُلِّ سَنَةٍ مَوْسِمُ الْعُمْرَةِ فِی رَجَبٍ وَ مَوْسِمُ الْحَجِّ فِی ذِی الْحِجَّةِ ؛ اعلامالوری/ج1/ص125-126)
در «لیلةالمبیت» که میخواستند شبانه حمله کنند و پیامبر اکرم(ص) را به قتل برسانند-در یک نقلی هست که- همان قاتلها لااقل یکذره فرهنگ داشتند که وقتی نصف شب میخواستند به خانه هجوم ببرند، به همدیگر گفتند: «بالاخره در این خانه، زن و بچه هست، اینها که گناهی نکردهاند، صبر کنید تا صبح شود و بعد حمله کنیم» (فَلَمَّا أَمْسَى رَسُولُ اللَّهِ ص جَاءَتْ قُرَیْشٌ لِیَدْخُلُوا عَلَیْهِ فَقَالَ أَبُو لَهَبٍ لَا أَدَعُکُمْ أَنْ تَدْخُلُوا عَلَیْهِ بِاللَّیْلِ فَإِنَّ فِی الدَّارِ صِبْیَاناً وَ نِسَاءً وَ لَا نَأْمَنُ أَنْ تَقَعَ بِهِمْ یَدٌ خَاطِئَةٌ فَنَحْرُسُهُ اللَّیْلَةَ، فَإِذَا أَصْبَحْنَا دَخَلْنَا عَلَیْهِ، فَنَامُوا حَوْلَ حُجْرَةِ رَسُولِ اللَّهِ ص؛ تفسیر قمی/1/275)
زیرساختهای فرهنگی برای یک جامعه عامل پذیرش دین میشود، زیرساختهای فرهنگی برای یک جامعه گاهی نیازی نیست که اصلاً بهصورت دینی تبلیغ و ترویج بشود، بلکه بهصورت «انسانی» هم میشود روی آن زیرساختهای فرهنگی کار کرد. و مردم هم پذیرش دارند، همان قشری که ما به آنها «قشر خاکستری» میگوییم، آنها هم میپذیرند.
بههرحال، فرهنگ خیلی مهم است، فرهنگ عامل سعادت مردم در زندگی دنیایی آنها هم میشود؛ مثل «فرهنگ کار» و «فرهنگ معیشت». اگر تنپروری و تنبلی در یک جامعه باب باشد، اگر پُست گرفتن و پول درآوردن از طریق کار اداری در یک جامعهای باب باشد، آن جامعه، جامع? موفقی نخواهد بود.