رفتارهایی که به برجام ارتباطی ندارد، اما برجام را نقض میکند!
چالشها برای عملکرد واضح و پایدار برجام صرفاً از داخل خود توافق ایجاد نمیشود. قطعاً، جدیترین چالشها از خارج از توافق، بویژه از رفتارهای ایران که تحت پوشش توافق قرار ندارد، سر بر میآورد.
از آنجایی که برجام تابستان گذشته نهایی شده است، ایران درگیر یکسری رفتارهای مشکلآفرین شدهاست. از میان آنها میتوان به موارد زیر اشاره نمود، ایران:
· درگیری مستقیم نظامی خود را در سوریه افزایش داده است،
· به حمایتش از سایر بازیگران منطقهای خود ادامه داده و دو آزمایش موشکی دوربُرد انجام داده است،
· با پرتاب موشک، یک تمرین نظامی را در مجاورت ناوهای دریایی ایالات متحده انجام داده است،
· اصلاحطلبان داخلی را سرکوب کرده، و
· و تا همین چندین روز پیش، شهروندان آمریکایی را به اشتباه زندانی کرده بود.
هیچیک از این اقدامات برجام را نقض نکردهاند، چراکه این توافق با اصرار هر دو کشور ایران و آمریکا صریحاً بر مسأله هستهای تمرکز کرده است. اما اگر توافق هستهای به عنوان تسهیلکننده رفتار تحریکآمیز ایران دیده شود ـ به عنوان مثال آزادسازی میلیاردها دلار داراییهای بلوکهشده که ایران میتواند به یک برنامه منطقهای تهاجمی اختصاص دهد ـ حمایت از توافق هستهای در آمریکا میتواند به شدت کم شود.
تاکنون اوباما، رئیس جمهور ایالات متحده به منظور جلوگیری از تلاشهای اخیر مخالفان [برجام در کنگره] برای متوقف کردن مذاکرات، توانسته است حمایت کافی دموکراتهای کنگره را حفظ نماید. اما اگر اعضای کنگره و عموم مردم آمریکا به این باور برسند که ایرانیها از برجام و رفع تحریمهای آن برای دنبالهروی سیاستهای خصمانه علیه ایالاتمتحده و شرکای منطقهای آمریکا استفاده میکند، ممکن است رئیسجمهور دیگر قادر به حفظ جبهه در مقابل مخالفان داخلی توافق نباشد. و ممکن است توانایی حفظ وتویِ ریاستجمهوری برای قانونی که به منظور نقض توافق طراحی شده است را، از دست بدهد.
حمایتها هماکنون نیز سست و ناچیز است. اخیراً، چندین نفر از نمایندگان دموکرات کنگره ـ از قبیل حامیان توافق هستهای ـ در انتقاد از دولت اوباما ظاهراً به خاطر داشتن تفکرات ثانوی در خصوص تحریم ایران بدلیل آزمایش موشکهای بالستیک در ماههای اکتبر و نوامبر به جمهوریخواهان پیوستند. اگرچه آن آزمایشات قطعنامههای شورای امنیت را نقض کردند، اما برجام را نقض نکردند. همانگونه که معلوم است، دولت اِعمال تحریمهای موشکی را صرفاً به خاطر اجتناب از در معرض خطر قرار گرفتن آزادی 5 زندانی آمریکایی در ایران به تاخیر انداخته است. تحریمها علیه یازده نهاد و شخصیت به خاطر تأمین تدارکات لازم برای برنامه موشکی ایران روز یکشنبه اعلام شدند.