گروه بین‌الملل-رجانیوز: رابرت اینهورن، از برجسته‌ترین دیپلمات‌های آمریکا و پژوهشگر مراکز و بنیادهای فکری و پژوهشی آمریکا همچون «کمیته کنترل تسیحاتی و منع اشاعه هسته‌ای» در تحلیلی تفصیلی به تبیین زمینه‌ها و ریشه‌های سیاسی طراحی توافق هسته‌ای ایران و کشورهای 5+1 پرداخته و موانع و محدودیت‌های برجام را توضیح داده است. او تصریح می‌کند برخی راه‌حل‌های فنی مسائل پیچیده در مذاکرات به یک باره پیدا شدند، چرا که رئیس جمهوری ایران به دنبال بهره‌برداری از این توافق در انتخابات مجلس ایران بود. اینهورن معتقد است آنچه برجام را تهدید می‌کند خلأها و ابهامات متعدد این متن حقوقی و همچنین اختلافات ایران و آمریکا در موضوعاتی مانند سوریه و یمن است. از نظر او آمریکا باید تحریم‌های هوشمند و مبتکرانه‌ای طراحی و اجرا کند تا ایران به تفسیر آمریکا از متن برجام عمل کند نه به تفسیر و تبیین خودش.
مسیر پیش رو ناهموار است
توافق هسته‌ای ایران زمانی که آژانس بین‌المللی انرژی اتمی تأیید کرد که جمهوری اسلامی ایران به تعهدات کلیدی خود در این زمینه عمل کرده است، به مرحله مهمی رسید. در مقابل، آمریکا، اتحادیه اروپا و سازمان ملل متحد تحریم‌های مرتبط با پرونده هسته‌ای را که اقتصاد ایران را از بین برده بود، به تعلیق درآورد یا آنها را پایان داد. با این که دولت اوباما، دولت ایران و سایر طرف‌های مذاکره‌کننده، فرا رسیدن «روز اجرای» برجام را جشن گرفتند، مسیر پیش رو برای اجرای این توافقنامه احتمالاً ناهموار خواهد بود و طول عمر آن به سختی تضمین شده است.
طبق برجام، ایران تا روز اجرایی شدن توافق باید سریعاً ظرفیت مواد هسته‌ای مورد استفاده در ساخت سلاح‌های هسته‌ای‌اش را کاهش می‌داد. این امر شامل برچیدن و انتقال بیش از 12,000 سانتریفیوژ و زیرساخت مرتبط به حدی مشخص و قابل‌نظارت، انتقال بالغ بر 10,000 کیلوگرم اورانیوم غنی‌شده (تقریباً 98 درصد کل اورانیوم غنی‌شده) و از رده خارج کردن و غیرقابل استفاده ساختن هسته اصلی راکتور اراک که در بهینه‌سازی تولید پلوتونیوم مورد استفاده قرار می‌گرفت، می‌شد.
اجرای این ملزومات، یک تعهد بزرگ به شمار می‌رفت. برجام ضرب‌العجلی را برای تکمیل و اجرایی شدن آنها تعیین نکرد ـ بلکه این گام به ایران واگذار شده بود، و اگر رهبری ایران خواستار روز اجرا و برداشته‌شدن فوری تحریم‌ها بود، این گام می‌توانست به سرعت انجام شود. ایالات متحده از جانب خودش، اولویتی بر زمان‌بندی قائل نبود ـ بلکه هدف اولیه‌اش اطمینان از این بود که ایران این وظایف را به نحوی اجرایی کند که تعهدات برجام محقق شود و صحبت‌های قبلی مبنی بر قبول تعهدات پیش رفته و عملی شود.
اجرای زودتر از موعد مورد انتظار با هدف انتخابات مجلس
با توجه به ویژگی بی‌نظیر و مهم ایران در اجرای یکسری تعهدات قبل از روز اجرای برجام، مقامات آمریکایی پیش‌بینی کردند که این تعهدات تا بهار یا تابستان سال 2016 اجرا نخواهند شد. اجرای این تعهدات در ابتدای این ماه، دور از انتظار بود. برداشتن این گام با این سرعت به نظر می‌رسد با تحریک رئیس‌جمهور ایران و حامیان وی صورت پذیرفت؛ طبق نگاه ایشان، برداشته شدن سریع تحریم‌ها باعث تقویت ایشان در انتخابات 26 فوریه برای مجلس خواهد شد. با نگاه به گذشته کاملاً روشن است که ایرانی‌ها آماده اجرای سریع تعهداتشان بودند و برنامه‌هایشان را بطور کارآمد اجرا کردند.
عامل اساسی دیگر توانایی طرفین بویژه ایران و آمریکا در حل مسائل سخت اجرایی و به لحاظ فنی پیچیده، بدون تأخیر‌های بی‌مورد بود. برجام که ماه جولای مورد موافقت طرفین قرار گرفت یک سند بسیار تفصیلی است که تا جای ممکن به دنبال توضیح دقیق بسیاری از مسائل اجرایی بود، با این وجود حل بسیاری از موارد به بازه زمانی مابین تصویب برجام و روز اجرای آن محول شد.
