در دولت قبل دوبار ترکیه به علت عدم برداشت گاز محکوم شد
موضوع بعدی در همین زمینه جریمه ترکیه بود که اخیراً اتفاق افتاد. ترکیه در سال 1387 ایران را جریمه کرد. زمان آقای نوذری و وزیری هامانه که الان قائم‌مقام آقای زنگنه هستند بحث کاهش قیمت نفت را به داوری بردند و حکم به نفع ترکیه صادر شد. ایشان در دفاع از حکمی که اخیراً علیه ایران داده شده است، گفت در سال 89 و 90 هم این اتفاق‌ها افتاده است. این اطلاعات واقعاً خلاف واقع است، چون در سال 87 بوده است.
در سال 89 و 90 بنده مسئول بودم و در این مدت دو بار ترکیه را به دلیل عدم برداشت گاز به محکمه بردیم، علی‌رغم اینکه کمبود بود و در زمستان هم مشکل داشتیم، ولی ابلاغ کرده بودیم به هیچ‌وجه گاز ترکیه را حتی در زمستان کم نکنید و به ترکیه مرتباً اعلام کنید که برداشت حداکثری را داشته باشد و همین باعث شد که در داوری‌ها حکم به نفع ایران صادر شود، چون ایران گاز را عرضه کرده بود و ترکیه برداشت نمی‌کرد. فکر می‌کنم جریمه ترکیه بالغ بر 700 میلیون دلار بود که به نفع جمهوری اسلامی ایران انجام شد. در سال 91 ترکیه دو پرونده باز کرد. یکی سر بحث قیمت و یکی هم بحث عدم عرضه گاز به ترکیه که در بخش عدم عرضه در دولت دهم دفاع شد و رأی برائت گرفتند. بحث قیمت هم در این دولت دفاع کردند و ایران جریمه شد.
آقای زنگنه این موضوع را محرمانه اعلام کرد.
میزان خسارت مشخص نشد. معمولاً تعدیل‌هایی که به قیمت‌ها می‌خورد همین حدود 10، 12 درصد است و بیشتر نیست. اینکه می‌گویند خیلی بیشتر می‌خواستند و ما آن را تعدیل کردیم، این‌طور نبود و این نشان‌دهنده پوشش ضعف‌هایی است که در مذاکرات و در دفاع از ایران در داوری‌ها باید انجام می‌شد که انجام نشد
چینی‌ها را بیرون کردند، اروپایی‌ها نیامدند
این دیپلماسی انرژی پس از برجام چه بروزهایی داشت؟
در بحث ذوق‌زدگی که بعد از برجام اتفاق افتاد، به یک‌باره چینی‌ها را از کشور خارج کردند، این با هیچ نوع از رفتار دیپلماتیک منطقی در حوزه انرژی جور در نمی‌آید که یک‌باره کشوری را که میدانی را فاینانس کرده است یک‌طرفه لغو کنید، اگر کم‌کاری هم کرده است باید به او تذکر داد.
وقتی که لغو می‌کردند تذکر دادیم که شما دارید عجله می‌کنید، اروپایی‌ها این‌طور که شما فکر می‌کنید پای کار نمی‌آیند و تا در برداشتن کامل تحریم‌ها نخواهند آمد و شما منابع جذب سرمایه خود را از دست ندهید که متأسفانه دیدیم که حتی بعدها اینها مراجعه کردند و بعد از مدتی وقتی متوجه شدند که در برجام خبری نیست و مدتی هم گذشت و پروژه‌های نفت و گاز رو به تعطیل شدن بود به دست و پا افتادند و از چینی‌ها خواهش و تمنا کردند که پروژه‌ها را ادامه بدهند.
علی‌الظاهر شنیده شد چینی‌ها شکایت‌هایی را دنبال کردند که هنوز از آن اطلاعات دقیقی ندارم. متأسفانه این دولت همه‌چیز را محرمانه کرده و گرفتن اطلاعات خیلی راحت نیست.
در بحث تغییر مسیر گاز به صادرات اروپا مدت‌های مدیدی در دولت‌های نهم و دهم مقاومت شد که ترکیه که خواهان تبدیل شدن به هاب انرژی منطقه است -که گاز را از ایران بخرد و خودش فروشنده به اروپا باشد- مقاومت کردیم و بالاخره قبول کرد که مجوز انتقال بدهد. شرکت مشترکی از ستاد اجرایی کشور ایران مشخص شد و یک شرکت هم از ترکیه بود که این خط گاز را سرمایه‌گذاری و شروع به کار کنند. متأسفانه در این دولت این طرح را لغو کردند و گفتند می‌خواهیم از مسیر دیگری این گاز را به اروپا ببریم که جای بحث جدی دارد. اتفاقاتی در این بحث خط گاز افتاده است. زیاد نمی‌توانم به این موضوع بپردازم و شاید صلاح کشور در این نباشد. در بحث واردات بنزین هم دیدید که چه اتفاقاتی افتاد.
این را می‌خواهم بگویم که همه این موارد به عنوان قطعات پازلی است که دیپلماسی انرژی این دولت را نشان می‌دهد. منافع کدام کشور را تأمین می‌کنند؟ ایران یا جای دیگر؟ این را باید توضیح بدهند. منافع ملی در کجای این تصمیم‌گیری‌ها تأمین شده است؟
زنگنه از طرف هیات رئیسه مجلس حمایت می‌شود
مشابه صحبت‌هایی که شما می‌زنید در دو سال اخیر هم طی مصاحبه‌های متعددی از طرف شما گفته شده است. از آن‌طرف شاهد آن هستیم که اگر این اتفاقات در دولت قبلی رخ می‌داد می‌گفتند خائن هستند، ولی از سمت مجلس شاهد سکوت هستیم، یعنی هرکس دیگری که بود استیضاح شده بود و با قاطعیت از وزارت برکنار شده بود. ولی ما چنین اتفاقی را از طرف مجلس نمی‌بینیم. یک‌مقدار هم در باره این موضوع توضیح بفرمایید.
متأسفانه ایشان بخصوص از رأس مجلس مورد حمایت قرار گرفته است. خصوصاً در رأی اعتماد که گفته شد ایشان از نظر اصول‌گرایی قرمز است و همین‌طور در بحث فتنه و عملکرد منفی که قبلاً داشته است. در بحث‌های فردی و تک‌روی‌ها مثل کرسنت و استات اویل و دیگر پرونده‌های منفی هم تذکراتی داده شد. ولی شاهد آن هستیم در جریان یک تحمیل یک هزینه سنگین بابت به کارگیری غلط یک فرد و تک‌روی‌ها و خودسری‌ها و حمایت‌های بی‌منطقی که از ایشان در مجلس شد.
فرض بفرمایید در گزارش بنزین و بحث جوسازی که علیه ریفورمیت پتروشیمی‌ها انجام دادند و بحث سرطانی بودن و همه مشکلات را به آلودگی هوا گره زدند، هم کمیسیون انرژی نظر خود را ارائه داد و هم کمیسیون اصل 90 و بهداشت و درمان گزارش خود را دادند. متأسفانه تا حالا اجازه قرائت اینها در داخل مجلس داده نشده است یا سئوالاتی که در باره دیپلماسی انرژی از اینها پرسیده شده است. بالاخره وقتی قرار است در صحن بیان شود با اسناد و مدارک گفته می‌شود که هنوز در نوبت صحن قرار نگرفته است.
در بحث واردات بنزین هم تخلف صورت گرفته است و بودجه‌ای برای این موضوع قرار داده نشده است. از اینها کسی سئوالی نمی‌کند. بحث این است حمایت‌هایی که انجام می‌شود باعث شده است که این تخلفات انجام شود.
موضوع IPC هم بحث دیگری است که 25 سال برای میادین نفتی و گازی کشور تعهد ایجاد می‌شود. اولین بار هم بنده در کمیسیون انرژی مجلس این را دنبال کردم که آن هم بدون پاسخ ماند. صحبت اساسی هم بود. از بحث نحوه فرایند انجام بود تا بحث نقض و تضعیف حاکمیت شرکت ملی نفت سئوال‌های اساسی پرسیده شد که جواب‌های قانع‌کننده‌ای نداشت. این از همان حلقه‌هایی است که اگر این پازل‌ها را کنار هم قرار بدهید می‌بینید چه تصویری را نشان می‌دهد. تصویر یک دیپلماسی قوی است که منفعت ملی را تأمین می‌کند یا یک دیپلماسی که جهت‌گیری دیگری دارد؟ و حتی این شبهه به وجود می‌آید که نفت را چه کسانی اداره می‌کنند؟ چون پنهان‌کاری می‌شود و از اینها دفاع می‌شود و در مجلس به صورت جدی به اینها پرداخته نمی‌شود متأسفانه شاهدیم که به طور مدام تکرار می‌شود و هرکدام از اینها به زعم نمایندگانی که در جریان این موضوع هستند، هزینه‌ای را بر نظام تحمیل می‌کند و متأسفانه ادامه هم دارد.
در برجام هزینه‌های بسیار زیادی متحمل شدیم. خیلی بیشتر از پولی که به فرض می‌خواهیم از قبل برجام به دست بیاوریم، صرف پرداخت جریمه‌ها در کرسنت و خیلی از پرونده‌های دیگر می‌شود.
بله. الان در بحث ترکیه و کرسنت رقم‌های قابل توجهی پرداخت می‌شود. چون عددی بیرون نیامده است. یک‌بار وزیر صنعت و معدن رقمی را بیان کرده بود و یک‌بار هم وزیر محترم ارشاد طی سئوالی که در صحن مجلس از ایشان مبنی بر محدودکردن مطبوعات کردم رقمی را در باره پرونده کرسنت گفتند. واقعاً نمی‌دانیم جریمه‌ای که مطرح شده است چقدر است.
